- De Rijn stroomt van de Alpen naar de Noordzee. Van alle Europese rivieren wordt de Rijn het meest door mensen gebruikt. Voor heel veel verschillende dingen.
- De hoofdstroom van de Rijn is 1.233 kilometer lang. 800 kilometer daarvan ligt in Duitsland.
- De bron (het begin van de Rijn) is bij het Tomameer in Zwitserland en ligt 2.340 meter boven de zeespiegel.
- De eerste bewoonde plek langs de Rijn is het plaatsje Tschamut in Zwitserland.
- Het stroomgebied van de Rijn heeft een oppervlakte van ongeveer 200.000 km². Het ligt in de landen Italië, Liechtenstein, Zwitserland, Oostenrijk, Frankrijk, Duitsland, Luxemburg, België en Nederland.
- In het stroomgebied wonen ongeveer 58 miljoen mensen. Dat zijn er 290 per vierkante kilometer. Dat noem je de bevolkingsdichtheid.
- Belangrijke rivieren in het stroomgebied zijn de Aare, de Ill, de Neckar, de Main, de Moezel, de Saar, de Nahe, de Lahn, de Sieg, de Roer, de Lippe en de Vechte.
- De grootste meren zijn het Bodenmeer en het IJsselmeer.
- Er komen meer dan 60 vissoorten voor in de Rijn, ongeveer 300 verschillende kleine waterdiertjes, meer dan 40 soorten waterplanten en meer dan 40 watervogelsoorten.
Tomameer (CH)
Foto: Dages
- Een rivier stroomt naar beneden, richting zee. Gemiddeld ligt de Rijn na iedere kilometer 1,2 meter lager. We zeggen dan dat het verhang 1,2 meter per kilometer is.
- Er stroomt enorm veel water door de Rijn. Gemiddeld stroomt er bij het Nederlandse plaatsje Lobith, vlakbij de grens met Duitsland 2.200 kubieke meter water per seconde door de Rijn. Dat is 2,2 miljoen liter. Dit noemen we het debiet. Het debiet van de Rijn bij Lobith is dus 2.200 m³/s. 2,2 miljoen liter per seconde is al veel, maar in 1926 was dat 12,6 miljoen liter en in 1995 kwam er 11,8 miljoen liter per seconde langs!
De naam
De naam “Rijn” komt oorspronkelijk uit het Keltisch en betekent “groot, stromend water”. De Kelten komen van de Britse eilanden en uit Ierland en leefden eeuwen voor het jaar nul in grote delen van Europa. De Romeinen namen deze betekenis later over en noemden de rivier “Rhenus”. De Rijn heet in elke taal net iets anders.
• Duits: Rhein
• Nederlands: Rijn
• Frans: Rhin
• Engels: Rhine
• Schwyzerdütsch: Rhy
• Reto-Romaans: Rein
• Italiaans: Reno
• Letzeburgs: Rhäin
• Fries: Ryn
Rembrandt van Rijn
De beroemde schilder Rembrandt heeft de Rijn in zijn naam. Zijn volledige naam is “Rembrandt Harmenszoon van Rijn”. Oftewel “de zoon van Harmen van Rijn”. De vader van Rembrandt had een molen die aan de Rijn stond. Zo kreeg hij de bijnaam “Van Rijn”.
Watervallen
In het Bodenmeer is een “onderwaterwaterval” te vinden. Aan het wateroppervlak, dus de bovenkant van het meer, is de waterval alleen te zien aan de golven met witte schuimkoppen, de zogenaamde “Rheinbrech”. Iets verderop, bij het plaatsje Schaffhausen, ligt een van de grootste watervallen van Europa.
Waterval bij Schaffhausen (CH)
Foto: N. Plum
Schommelend water
Het water in een rivier staat niet altijd even hoog. In de Alpenrijn kan het waterpeil over een dag genomen wel een meter schommelen.
Landbouw en wijngebied
De helft van het oppervlak van het stroomgebied van de Rijn wordt gebruikt voor landbouw. Aan de Moezel wordt veel wijn verbouwd. Er ligt het grootste gebied ter wereld waar een wereldberoemde witte wijn (Riesling) wordt verbouwd. Maar ook direct aan de oevers van de Rijn zelf vind je veel wijngaarden.
Wijngaard bij Trier in het Moezelgebied (DE)
Foto: D. van Rossum
Moezel en wijngaarden
Foto: ICBR
Walvis in de Rijn
In 1966 zwom er een walvis in de Rijn! De witte walvis werd “Moby Dick” genoemd. Hij zwom de Rijn op naar Bonn in Duitsland en daarna weer terug naar de Noordzee.